Tijdens het op reis zijn vind ik het altijd boeiend om te zien hoe culturen zich uitdrukken in symbolen en in rituelen. Dit jaar reizen wij af naar Sri Lanka. Een land dat diverse bevolkingsgroepen herbergt en na jaren van strijd weer met elkaar kan samenleven. Een land dat tot 1950 behoorde tot het Engels Koninkrijk en daarvoor zijn ook de Hollanders en Portugezen aanwezig geweest. Een land waar, vergelijkbaar met Australië of Nieuw Zeeland, de oorspronkelijke bewoners met uitsterven bedreigd zijn.

Een land met vele geloven waarvan de Boeddhistische traditie het grootst is. Het bijzondere is zelfs dat dit geloof dat oorspronkelijk uit India kwam, door het Hindoeïsme is ‘verdreven’ naar Sri Lanka. Veelal wordt Sri Lanka nu gezien als de zogenoemde bakermat van het Boeddhisme. We zullen vast weer de nodige kunstige Boeddha’s te zien krijgen. Elke keer weer vind ik het bijzonder om te ervaren wat het effect is van de vaak kolossale beelden op mij. Maar wat maakt het nu ook mooi en tijdloos?

Kunst heeft veelal een oorsprong in religie. Om te zorgen dat religie door meer mensen kon worden ervaren, werd kunst ingezet om het gedachtengoed te verspreiden. En dat gaat verder terug dan de jaartelling. Van de eerste grottekeningen die zijn gevonden, was er het vermoeden dat dit rituele betekenis had. Ook de diverse vruchtbaarheidssymbolen worden gerekend tot de eerste kunstvormen…

Een van de oudste vruchtbaarheidssymbolen is de Venus van Willendorf. Het zal ergens tussen de 22.000 en 24.000 jaar oud zijn. Een beetje een vreemd beeldje is het wel, zeker als het gaat over de proporties, om het maar netjes te zeggen. De vrouwelijke vormen zijn niet verstopt, zullen we maar zeggen …

Het bijzondere is dat er na de vondst van dit beeldje ergens in Oostenrijk op veel meer plaatsen in de wereld soortgelijke beeldjes werden gevonden. Op plekken waarvan je je echt mag afvragen of die elkaar ooit beïnvloed zouden kunnen hebben … Zou er dan toch misschien iets aan een wetmatigheid aan ten grondslag liggen? Zouden zij op een of ander manier een soort ‘universele gulden regel’ voor kunst zijn? Iets wat blijkbaar in onze waarneming universeel is?

Dat heeft ook de neurowetenschapper Vilayanur Ramachandran zich afgevraagd. Wat maakt kunst nu tot kunst? Wat is de functie van kunst? En bovenal, wat kunnen we in ons brein zien als het gaat over kunst en waarneming. Hij heeft namelijk gekeken naar de neurowetenschappelijke achtergrond van waarneming van kunst. Daarbij stuitte hij op een onderzoek bij zeemeeuwkuikens …

Voor diegene die nog nooit een zeemeeuwsnavel heeft bestudeerd, zoals je op het plaatje kan zien, zit er op de bek van een zeemeeuw een soort rood stipje. Het blijkt dat jongen zeemeeuwkuikens dit instinctief weten als ‘dit is een bek’ en als ik er op tik, gaat die open en krijg ik eten. Nu waren er ook onderzoekers die dachten, interessant om ook eens te kijken of een staafje met een rood plakbandje hetzelfde effect zou hebben.

De zeemeeuwkuikens pikten net zo hard op een staafje met een rode streep, als op de bek van de meeuw. Maar het onderzoek ging nog verder … Ze maakten namelijk een staafje met 3 rode strepen. Ook deze hielden ze bij het nest. Wat bleek: ze werden helemaal wild van opwinding! Ze pikten er als een dolle op los.

Ter vergelijk, als er een museum voor zeemeeuwen zou bestaan en je zou ze een breinstimulerende ervaring willen bezorgen om nooit te vergeten, zou je dus een reuzestaaf met verschillende rode strepen kunnen plaatsen. ‘And the audience went wild’ …

In de wetenschap wordt dit dus ook wel een ‘peak shift experience’ genoemd. Dit is een ervaring die als het ware de gemiddelde ervaring overtreft door het vergroten van de verschillen.

Op basis van dit onderzoek, is er verder onderzoek gedaan of wij als mensen dit effect ook kennen en herkennen bij het bekijken van kunst. Dat bleek het geval. Zo is dus de Venus van Willendorf daar een uiting van. Die triggert ons brein meer, dan een realistisch beeld van een vrouw… Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek zijn diverse wetmatigheden afgeleid. En die heb ik vervolgens vertaald naar een 6-tal hoofdwetten en een 6-tal hoofdregels.

De hoofdwetten zijn een, noem het maar ‘must’, wil je een presentatie neerzetten die een blijvende indruk maakt. De hoofdregels zijn een ‘nice to have’, waarbij je dit kan gebruiken als variaties in je beeldgebruik.

Deze wetenschap heeft mijn beeld op presentaties voorgoed veranderd. Het beeld van ‘pikkende zeemeeuwen’ die wild worden … Zoals jij jouw toehoorders ook ‘wild’ wil maken voor hetgeen jij te presenteren hebt. Dat je de volledige aandacht hebt of ‘erger nog’ ze meer willen … Zodat ze een presentatie zoals die van jou, zoals een indrukwekkend schilderij, niet meer van hun netvlies krijgen…

Wil jij meer leren over deze breinpresentatiekunst? Dan nodig ik je van harte uit om mee te doen aan de online training ‘Prachtige Krachtige Presentaties Maken’. Dan leer ik je de hoofdwetten en hoofdregels, maar nog veel meer. Vol zowel achtergronden als ook praktische tips ‘how to …’

Ter overpeins …

Het zou toch bijzonder zijn dat als er over een jaar of 22.000 een presentatie wordt gevonden van jou. Wat zullen zij daar dan nog uit opmaken?